Η μαρμαρογλυπτική και η ξυλογλυπτική στο Άγιον Όρος έχουν να επιδείξουν έναν ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό έργων που χρονολογούνται στους βυζαντινούς και μετά την Άλωση χρόνους.????
Η μαρμαρογλυπτική και η ξυλογλυπτική στο Άγιον Όρος έχουν να επιδείξουν έναν ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό έργων που χρονολογούνται στους βυζαντινούς και μετά την Άλωση χρόνους.
Στο σύνολο των μαρμάρινων γλυπτών συναριθμούνται εικονιστικά ανάγλυφα, θυρώματα, πλάκες σαρκοφάγων, τέμπλα, κοσμήτες και άλλα έργα της βυζαντινής περιόδου, ο διάκοσμος των οποίων εκπροσωπεί τις κύριες τάσεις που καλλιεργήθηκαν στα εργαστήρια της Κωνσταντινούπολης και άλλων καλλιτεχνικών κέντρων της αυτοκρατορίας. Στην ομάδα των μεταβυζαντινών γλυπτών προσγράφονται ανάγλυφες πλάκες, θυρώματα, κρήνες, φιάλες, προσκυνητάρια, κιβώρια Αγίας Τράπεζας κ.ά., που έχουν φιλοτεχνηθεί από εργαστήρια κυρίως της Ηπειρωτικής Ελλάδας, της Χίου, της Τήνου, αλλά και της Κωνσταντινούπολης.
Στο Άγιο Όρος, η ξυλογλυπτική κατά τους βυζαντινούς χρόνους αντιπροσωπεύεται από έργα όπως ο ξυλόγλυπτος ελκυστήρας που επέχει θέση επιστυλίου τέμπλου στο παρεκκλήσι του Αγίου Δημητρίου του παλαιού καθολικού της μονής Ξενοφώντος (αρχές 14ου αι.), τα περίφημα αναλόγια της μονής Βατοπεδίου (15ος αι.) και τα θυρόφυλλα της εισόδου του κυρίως ναού του καθολικού της μονής Διονυσίου (14ος αι.). Ως επί το πλείστον τα σωζόμενα στον Άθω ξυλόγλυπτα χρονολογούνται από τον 16ο έως τις αρχές του 20ου αι. φιλοτεχνημένα από τεχνίτες της Κρήτης, της Ηπειρωτικής Ελλάδας, του Βορείου Αιγαίου, αλλά και μοναχούς ξυλογλύπτες, τα έργα αυτά είναι κατά κύριο λόγο τέμπλα, προσκυνητάρια και κιβώρια Αγίας Τράπεζας, καθώς επίσης και παρρησίες, θυρόφυλλα, πλαίσια εικόνων κ.λπ.,
